Frįbęrt! Til hamingju Žórdķs

Įnęgjulegt aš frétta af slķkum višurkenningum til fólks sem leggur aš mörkum.

Įrangur og įstundun Žórdķsar ķ ķžrótt sinni - sem og einbeitt žįtttaka hennar į sviši žjįlfunar og félagsmįla ķžróttanna - og nś žróunar og kennslu - į aš vera konum jafnt sem körlum til hvatningar.

Žaš er hęgt aš verša "rķkur" af framlagi sķnu žó laun ķžróttamanna og žeirra sem starfa utan hinna śtblįsnu greina séu oftast langt undir žvķ sem žekkist ķ fjįrmįlakerfinu (fallna).

Frįbęrt Žórdķs og fjölskylda.

Smile


mbl.is „Enn ķ hįlfgeršu sjokki“
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Žorvaršur Tjörvi aš męla meš skuldaleišréttingu heimila og fyrirtękja?

Ef ég les rétt? http://www.sedlabanki.is/?PageID=13&NewsID=2237 

Marķnó var aš blogga (hér) - og ég er bśinn aš fį sķmtöl frį višstöddum sem skilja Žorvarš Tjörva žeim skilningi.

Vonandi fįum viš ķ įkallshópnum fyrir almennum ašgeršum - aukna įheyrn

Endurnżjaš įkall hér

Kannski Žorvaldur Tjörvi og félagar hafi veriš aš pęla ķ žessu įlveg frį žvķ ég bloggaši um mįliš ķ febrśar Hér


Skuldir heimilanna munu eyšileggja framtķš žjóšar ef ekki veršur gripiš til almennra ašgerša

Samstarfsašilar hafa ķtrekaš "įkall til stjórnvalda" - - frį 11. febrśar sl. - - meš auknum žunga.

Įkallinu mį gjarna fylgja eftir meš įréttingu og rökstušningi:

Greinargerš og nįnari rökstušningur vegna įkalls  10. september 2009. 11 mįnušum eftir bankahrun eru eftirfarandi stašreyndir aš verša ę betur ljósar:

Almenningur ķ landinu stendur frammi fyrir mjög alvarlegum og śtbreiddum vanda vegna ófyrirséšra hękkana į öllum verštryggšum lįnum, samfara lękkandi verši ķbśšarhśsnęšis.    Greišslubyrši skuldsettra fjölskyldna hefur žyngst śr hófi fram svo ekki sér fyrir endann į.  

Fyrirliggjandi upplżsingar benda til žess aš nęrri 30 žśsund fjölskyldur sjįi fram į neikvęša eignastöšu ķ  eigin hśsnęši og aš teknu tilliti til allra annarra lįna (nįmslįna, yfirdrįttar- og bķlalįna) mį įlykta aš sį hópur sem telst eignalaus muni fljótt nįlgast 50 žśsund fjölskyldur  - eša nęrri helming allra fjölskyldna ķ landinu.  Į sama tķma hafa žśsundir manna misst vel launuš störf og nęrri 15 žśsund eru į atvinnuleyssiskrį.     Tugžśsundir Ķslendinga hafa žvķ verulega minna til rįšstöfunar um leiš og allt veršlag į vöru og žjónustu hefur rokiš upp.

Allt frį hruninu hafa stjórnvöld freistaš žess aš vernda sparnaš almennings ķ bönkum meš žvķ aš tryggja allar almennar innistęšur og jafnframt var amk. 200 milljöršum beint inn ķ peningamarkašsreikninga föllnu bankanna.  

Alger forsendubrestur hefur oršiš varšandi verštryggingu lįnaskuldbindinga žar sem verštrygging mv. vķsitölu neysluveršs var aldrei hönnuš til aš takast į viš afleišingar efnahagshruns og  verulegur vafi leikur į um lögmęti gengisvišmišunar  ķ lįnavišskiptum.   

Žśsundir fjölskyldna eru komnar ķ greišsluvanda eša sjį fram į greišslužrot verši ekkert aš gert af hįlfu stjórnvalda.   Greišsluvilji margra žeirra sem enn geta stašiš ķ skilum viršist į žrotum.     Hętta er į aš žeir sem svo er komiš fyrir muni žannig verša žvingašir til aš hverfa frį virkri žįttöku ķ efnahagslķfinu, mögulega flytja śr landi eša etv.  freista žess aš komast af ķ hagkerfi nešanjaršar.   Slķkar afleišingar eru bęši efnahagslega og félagslega stórhįskalegar og mikilvęgt aš stjórnvöld višurkenni naušsyn žess aš grķpa til almennra ašgerša mešan enn er rįšrśm til žess.

Hefšbundiš sparnašarform ķslenskra fjölskyldna hefur oftast legiš ķ eigin hśsnęši.   Meš misgengi gengistryggšra og verštryggšra lįna og veršžróunar fasteigna er vegiš harkalega aš hagsmunum ķbśšareigenda, hśsnęšisamvinnufélaga og sjįlfseignarfélaga.   

Hamfaratjón

Ķslendingar hafa reynslu af žvķ aš takast sameiginlega į viš hamfarir og stašbundin įföll og gera žaš af įbyrgš.  Nęgir aš vķsa til žess hvernig žjóšin öll sameinašist um aš bęta eignatjón Vestmannaeyinga eftir gosiš ķ Heimaey 1973 og einnig hvernig tekist var į viš eignatjón af snjóflóšum ķ Neskaupstaš, Sśšavķk og Flateyri.   Nżlega voru stjórnvöld aš gera grein fyrir bótum vegna jaršaskjįlfta į Sušurlandi.     „Višlagasjóšur/Višlagatryggingar“ hafa veriš fjįrmagnašar sérstaklega ķ slķkum tilvikum og gert er upp viš tjónžolana óhįš öšrum efnahag žeirra.   Ekkert ętti endilega aš vera žvķ til fyrirstöšu aš glķma viš afleišingar efnahagshrunsins og tjón skuldsettra fjölskyldna eftir sambęrlegum leišum.

Ašilar telja aš stjórnvöld hafi tafarlausa skyldu til aš endurreisa jafnręši į  milli ķbśšareigenda og annarra fjįrmagnseigenda og lįntakenda – um leiš og réttarstaša neytenda gagnvart fjįrmįlafyrirtękjum veršur tekin til algerrar endurskošunar.

VERŠTRYGGING hśsnęšislįna, almennra neytendalįna og nįmslįna er sér-ķslenskt fyrirbęri.   Žį liggur einnig fyrir aš verulegur vafi leikur į um lögmęti žess aš lįna śt ķslenskar krónur meš gengistrygginu mišaš viš erlenda gjaldmišla.  Hvort sem um er aš ręša višmišun af vķsitölu neysluveršs eša gengi erlendra gjaldmišla voru heimildir til verštryggingar innleiddar og rökstuddar til aš takast į viš stöšuga veršbólgu og ženslu, en į engu stigi hafa veriš tilgreindir sérstakir fyrirvarar um gildi eša višmiš ķ gegn um allsherjar efnahagshrun og gjaldeyriskreppu. 

 

Rétt er aš halda žvķ til haga aš žaš er  sérstaklega nefnt ķ greinargerš meš ógildingarheimild 36. gr. samningalaga, aš eitt af žvķ sem getur oršiš forsenda žess aš samningi sé vikiš til hlišar ķ heild eša aš hluta, séu verulegar breytingar į gengi gjaldmišils.

 

Žaš kunna aš hafa veriš afdrifarķk mistök rķkisstjórnar og Alžingis aš frysta ekki allar vķsitölur og gengisvišmiš fjįrskuldbindinga – viš įkvešin gildi – samfara setningu neyšarlaga ķ október 2008.   Lögvaršar heimildir til verštryggingar hafa flutt hundruši milljarša milli ašila – sem afleišing hrunsins, – óhįš öšrum veršmętabreytingum.

 

Ķ öllum nįgrannalöndum žar sem efnahagskreppan sękir aš hafa stjórnvöld og yfirvöld peningamįla – kappkostaš aš lękka vexti og endurfjįrmagna lįn almennings – fęra nišur nafnverš lįna į yfirvešsettum eignum og sveigja lįnaskilmįla.    Stašbundin veršbólga léttir žannig einnig undir meš lįntakendum – ķ staš žess aš refsa žeim sérstaklega. 

 

Ķ öllum nįgrannalöndum hafa lįnskjör veriš ašlöguš žessum veruleika kreppunnar og meš žvķ tekiš žįtt ķ „kreppuleišréttingu“ fjįrmunalegra veršmęta.   Į Ķslandi sęta lįntakendur žvķ hins vegar aš verštrygging  leggur į žį sérstakt „refsigjald“ vegna hrunsins og gengisfellinga og veršbólgu eins og vķsitala neysluveršs męlir.   Afleišingar verštryggingar ķ gegn um bankahrun og gjaldeyriskreppu eru žannig fordęmalausar og engin leiš aš sękja fyrirmyndir um višbrögš ķ reynslu nįgrannažjóša – né heldur aš hefšbundnar hagfręšikenningar veiti žar neina aušsęja leišbeiningu.

 

Samanburšur og lęrdómar frį öšrum vestręnum löndum veršur žvķ aš taka miš af žessum ólķku ašstęšum.  

 

Rétt er aš benda į aš fram til žessa hefur enginn įbyrgur ašili gert kröfur um aš nišurfęrsla verštryggšra lįna gengi lengra en til leišréttingar į vķsitöluįlagi lįna eša į gengistapi gjaldeyristengdra lįnasamninga.   

 -------
Ašilar hafa óskaš eftir fundum meš žingflokkum į Alžingi til aš fylgja eftir kröfum sķnum um almennar ašgeršir ķ lįnamįlum heimilanna.Jafnframt hafa ašilar óskaš eftir lišsinni ASĶ, BSRB og Neytendasamtaka ķ barįttu fyrir endurnżjušu  jafnręši til handa  skuldsettum fjölskyldum ķ landinu.

 


mbl.is Ķtreka kröfur um ašgeršir
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Veršur Magnśs Įrni aš segja af sér; - (eša kannski Sigmundur Davķš)?

Fréttin af sišferši stjórnarmanns ķ Sešlabanka Ķslands - sem "gjaldeyrismišlara" framhjį stefnu Sešlabankans - eru meš ólķkindum.     Lķklega fyrirsjįanleg framlenging į gömlu vinnubrögšunum - žar sem eiginhagsmunir og hyglingar réšu rķkjum - og einskis var svifist eins og viš höfum nś fengiš aš reyna.

Sérkennilega gęfulaust af Sigmundi Davķš aš tilnefna žennan "félaga sinn" ķ bankastjórn Sešlabankans - - vitandi į sama tķma aš MĮS nyti tęplega trausts mešal mikilvęgra framlķnumanna ķ Framsóknarflokknum.

Ķ mķnum huga hlżtur aš verša sótt hart aš Magnśsi Įrna Skślasyni um aš segja af sér ķ stjórn Sešlabankans  og žaš įn tafar.  

Į sama hįtt blasir žaš viš aš žessi skipun Magnśsar Įrna ķ lykilhlutverk ķ umboši formanns Framsóknarflokksins - sżnir aš pólitķsk dómgreind Sigmundar Davķšs Gunnlaugssonar er ekki ķ góšu jafnvęgi.    Meš žessarri framvindu hefur staša SDG grafiš undan žvķ trausti sem hann getur notiš mešal žeirra sem vildu endurnżja Framsóknarflokkinn - og spurning hvenęr Sigmundur Davķš veršu kominn śt ķ žaš horn žar sem eina śtgönguleišin liggur ķ gegn um eigin afsögn sem formašur flokksins.     Almennir žingmenn Framsóknar geta ekki sętt sig viš žaš til frambśšar aš einstrengingur ķ Sigmundi Davķš - og eitthvaš tęp dómgreind hans - śtiloki žį frį samstarfi viš ašra flokka um lausnir.

Magnśs Įrni og Sigmundur Davķš hafa sżnt af sér alvarlegan dómgreindarbrest - og vafasamt sišferši - - og afsögn annars hvors žeirra eša beggja blasir viš.


mbl.is Gegn markmišum Sešlabanka
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

FME fęr į baukinn - Agnes Braga og ašrar fį vonandi friš til aš fletta ofan af mįlum

Fagna nišurstöšu setts rķkissaksóknara. Blašamenn žurfa višurkennt svigrśm til aš opna rotnar lįnabękur fjįrmįlafyrirtękjanna og föllnu bankanna.

FME hefur žarfara hlutverki aš gegna en aš reyna aš elta blašamenn og almenningsveitur . .  į mešan glępamenn ganga lausir.

Žetta er byrjun į aš breyta forgangsröšun.

Eltum fyrst žį stórtęku glępamenn sem settu okkur į hausinn - svo mį velta žvķ fyrir sér aš taka smįkrimmana og žį sem talaš hafa óvarlega og tugta žį eitthvaš til  - - ef nokkrum žykir žaš žį ómaksins vert žegar hinir eru komnir į bak viš lįs og slį.


mbl.is Kęru į hendur Agnesi vķsaš frį
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Er įstęša til aš taka mark į Jóni Steinssyni hagfręšingi žegar hann skrifar um pólitķk?

 Er įstęša til aš taka mark į Jóni Steinssyni hagfręšingi žegar hann skrifar um pólitķk? 

Grein Jóns Steinssona hagfręšings ķ Bandarķkjunum ķ Morgunblašinu 3. September 2009 er um margt afar sérkennilegt framlag til brżnnar rökręšu um sér-ķslenskan skuldavanda heimilanna.   

 

Greinin getur varla talist venjuleg hagfręši eins og hśn er framsett – enda full af umręšuhroka og pólitķskum skętingi.  Žeir sem kallaš hafa eftir ašgeršum viš hinum augljósa vanda eru gefnar einkunnir og rašaš, frį žvķ aš vera ”verstir” ķ žaš aš vera ”nęstverstir” og jafnvel eru einhverjir og ónafngreindir merktir einhverri ”vśdś-hagfręši.”

Jón Steinsson 

Hvorki hiršir hagfręšingurinn um aš ręša efnislega um žęr hugmyndir eša kröfur sem hafa komiš fram um nišurfęrslu verštryggšra lįna  - né aš hann minnist į žann sértęka og hlišstęšulausa vanda sem verštrygging fjįrskuldbindinga  skapar ķ gegn um hrun og gjaldeyriskreppu.    

Ķslenska hagkerfiš er žaš eina ķ heimi sem bżr viš verštryggingu hśsnęšislįna og almennra lįna heimilanna.     Žess vegna er efnahagsvandinn sem ķslenskur almenningur glķmir viš ólķkur žvķ sem menn glķma viš ķ nįgrannalöndunum.   Afleišingar kreppuhruns flytja grķšarlega fjįrmuni frį lįntakendum ķ formi verštryggingarlįlags (veršbóta/gengislękkunar) og yfir til fjįrmįlafyrirtękja og fjįrmagnseigenda.  Žess vegna eru fjįrmagnseigendur aš hagnast į kreppuhruninu – į kostnaš skuldsettra fjölskyldna.    Ķ žvķ eru verstu afleišingar verštryggingar fólgnar. 

Lįtum žaš liggja milli hluta hvort įkvöršun stjórnvalda sl. haust aš lofa fullri innistęšutryggingu – og beina 200 milljöršum inn ķ peningamarkašsreikninga föllnu bankanna – var skynsamleg eša ótķmabęrt örlęti.   Leiša mį rök aš žvķ aš samfara neyšarlögum og slķkri ašgerš hefši veriš betra aš frysta allar vķsitölur og veršmęlikvarša viš įkvešin gildi – og stöšva meš žvķ fjįrmunatilflutninga milli hagsmunahópa.   Žvķ mišur var žaš ekki gert og viš sitjum uppi meš ósęttanlega stöšu žar sem langstęrstum hluta af hinu beina fjįrmunatjóni sem var fyrirséš var stżrt yfir į lįntakendur og skuldsettar fjölskyldur eru nś aš bogna undan. 

Žaš eru einungis örfį prósent sem ”skuldsettu sig til Helvķtis” – og žaš eru einungis örfįir einstaklingar sem almennt hafa ekki įhuga į aš standa ķ skilum meš sķnar afborganir.   Upplżsingar Sešlabankans leiša ķ ljós aš um 11% ķslenskra heimila hafa gengistryggš lįn įhvķlandi į ķbśšum sķnum og žar af um helmingur meš 50:50 gengistryggingu į móti ķslenskum krónum.   Varlega mį įętla aš žaš séu žvķ į bilinu 3000-5000  fjölskyldur sem sitja meš vešlįn langt upp fyrir veršmęti eigna – sé yfirleitt heimilt aš miša viš gengi dagsins. 

Viš getum haft alls konar skošanir į žvķ hvernig og til hvers ķslenskur almenningur hefur tekiš sķn lįn,  til aš mennta sig og til aš koma upp ķbśš eša jafnvel standa undir neyslu.     Ég leyfi mér engu aš sķšur aš fullyrša aš langflestir gera slķkt ”ķ góšri trś” -  gera raunsęjar įętlanir sem miša viš aš menn haldi vinnu og tekjum og bśi viš žęr ašstęšur aš geta selt ķbśšir og ašrar eignir ef forsendur gerbreytast.       

Žaš er ekki einu sinni bošlegt af fręšimanni aš halda žvķ fram aš venjuleg fjölskylda į Ķslandi hefši įtt aš gera sķnar įętlanir mišaš viš aš allsherjar bankahrun og gjaldeyriskreppa vęri į nęsta leyti.   Almenningur į alltaf aš geta treyst žvķ aš stjórnvöld og eftirlitsstofnanir tryggi kerfislegan stöšugleika - - og žaš séu žvķ einungis efnahagssveiflur sem menn žurfa takast į viš, en ekki hrun.   Innlendi skuldavandi heimilanna og fyritękjanna į Ķslandi – eftir hrun – er aš lang-, lanmestu leyti orsakašur af verštryggingu lįna.    

Hamfaratjón

Ķslendingar hafa reynslu af žvķ aš takast sameiginlega į viš nįttśruvį og stašbundin įföll og gera žaš af įbyrgš.  Nęgir aš vķsa til žess hvernig žjóšin öll sameinašist um aš bęta eignatjón Vestmannaeyinga eftir gosiš ķ Heimaey 1973 og einnig hvernig tekist var į viš eignatjón af snjóflóšum ķ Neskaupstaš, Sśšavķk og Flateyri.   Nżlega voru stjórnvöld aš gera grein fyrir bótum vegna jaršaskjįlfta į Sušurlandi.    

„Višlagasjóšur/Višlagatryggingar“ hafa veriš fjįrmagnašar sérstaklega ķ slķkum tilvikum og gert er upp viš tjónžolana óhįš öšrum efnahag žeirra.   Ekkert ętti endilega aš vera žvķ til fyrirstöšu aš glķma nś viš afleišingar efnahagshrunsins og tjón skuldsettra fjölskyldna eftir sambęrlegum leišum.   Sérmerktir skattstofnar til aš dreifa byršum af hamfaratjóninu og nišurfęrslu lįna er algerlega bošleg og umręšuverš hugmynd ķ stöšunni. 

Allar ašgeršir kosta eitthvaš – og ašgeršaleysi einnig

Žaš er śtśrsnśningur af hįlfu lektorsins aš menn lįti almennt eins og ašgeršir til leišréttingar į lįnum meš nišurfęrslu verštryggšra lįna – muni ekkert kosta.    Hann mętti hins vegar aš halda žvķ til haga aš ašgeršaleysi ķ skuldamįlum heimila og fyrirtękja mun hafa grķšarlegan kostnaš ķ för meš sér – bęši vegna fjöldagjaldžrota og vegna žess aš fólk telur sig neytt til aš draga sig ķ hlé, stunda svarta vinnu og jafnvel hverfa śr landi. 

Žaš stefnir ķ stórfella og efnahagslega og samfélagslega vį ef umtalsveršur hluti fjölskyldna kemur til meš aš bśa viš žaš ķ 20-30 įr fram ķ tķmann aš meginhluti rįšstöfunartekna renni til žvingašra afborgana af verštryggšum lįnum – sem ruku upp um 30% ķ hruninu og gengistryggš lįn sem tvöfaldast til lengri tķma.   Sem afleišing af slķku mundi neytendahagkerfiš skreppa saman, fyrirtęki ķ framleišslu og žjónustu loka, atvinnuleysi aukast og tekjur rķkissjóšs falla verulega.    

Hśsnęši er lķka sparnašur

Sjįlfseignarstefna ķbśšarhśsnęšis hefur veriš rökstudd meš žvķ aš um leiš sé veriš aš tryggja sparnaš og eignamyndun fjölskyldunnar.  Rķkisvaldiš tryggši sparifjįreigendum innistęšur sķnar aš fullu og peningamarkašssjóšir fengu rķflegar uppbętur į kostnaš almennings  - įn žess aš rķkisstjórn og Alžingi tękju um slķkt beinar og lögmętar įkvaršanir.     

Jafnręši er mikilvęgt hugtak ķ lżšręšisrķkjum og til aš varšveita samheldni ķ samfélögum veršur almenningur aš hafa traust į žvķ til lengri og skemmri tķma aš ašilum sé ekki mismunaš eša einhverjum hópum, etv. minnihluta, neitaš um rétt sinn.  

Kannanir benda til žess aš mikill meirihluti kjósenda geri sér grein fyrir žvķ aš skuldavandi fjölskyldnanna hafi ekki fengiš višunandi śrlausn hjį stjórnvöldum.    Ķ ljós hefur komiš aš lögum greišsluašlögun eru meingölluš śtgįfa af sjįlfstęšissviptingu og langstęšri gjaldžrotamešferš – en ekki skżr heimild til naušasamninga. 

Greišslujöfnun, teygjulįn, frysting og ašrar lįnalengingar eru hins vegar ašeins frestunarašgeršir sem kunna aš auka į vanda fjölskyldunnar sķšar meš aukinn greišslubyrši, og gagnast žvķ lįnveitandanum frekar en skuldaranum.   Nś er komiš aš ķbśšareigendum og skuldurum aš fį sķna śrlausn. Rķkisvaldiš mį ekki draga žaš lengur aš kalla ašila til virks samstarfs um leišir til lausna.    

Hvaša fjįrhęšir er um aš tefla?

Mišaš viš sķšurstu įramót voru allar verštryggšar skuldir fjölskyldnanna ķ landinu ekki lant frį 1800 milljöršum.   Ķbśšavešlįn voru ekki langt frį 1400 milljöršum.   Lįnasöfn Ķbśšalįnasjóšs eru til 20-40 įra og lįnasöfn bankanna til eitthvaš skemmri tķma aš mešaltali – etv. 25 įra.    Viš nišurfęrslu žessarra lįnasafna getur rķkissjóšur lagt inn skuldabréf -  į vegnum gjalddögum hinn leišréttu lįna.   Hvort sem lįnasöfnin verša fęrš nišur um 20 eša 30%  žį getur mešferš žeirra veriš sambęrileg.   

Heildarnišurfęrsla ķbśšalįna getur kostaš į bilinu 260-360 milljarša sem dreifist į lķftķma lįnanna.   Meš žvķ vęri lįnasafniš gert mun veršmętara og žörf fyrir fyrstingu og afskriftir minnkar verulega til skemmri tķma.  Um leiš lękka vešmörk eigna og fasteignavišskipti ęttu aš geta stušlaša aš virkri veršmyndun og jafnvęgisleitni į markaši mun hrašar en ella. 

Ef menn telja aš ekki sé réttlętanlegt  aš beita hlutfallslegum leišréttingum lķkt og viš annaš hamfartjón – žį er mįlefnalegast aš setja tiltekiš hįmark į heildarnišurfęrslu eša skattleggja sérstaklega nišurfęrslu hjį eignalega sterkum einstaklingum.   Taka veršur almennar įkvaršanir um skattalega mešferš nišurfęrslu skulda – og mį etv. segja aš žaš sé ekki sjįlfgefiš aš öll skuldanišurfelling skuli vera skattfrjįls, - eša hvaš finnst mönnum um nišurfellingu į kślįnum ķ Kaupžingi t.d.?    

Skiljanlega hafa komiš fram mótbįrur um  aš rķkt fólk hafi ekki žörf fyrir nišurfęrslu lįna sinna eša slķkt vęri andstętt einhverjum réttlętisvišmišum og žvķ er hiklaust mįlaefnalegt aš setja hįmark į nišurfęrša fjįhęš, (sem hefur žó žann galla aš meš žvķ vęri veriš aš afneita forsendubresti ķ lįnasamningum hinna velstęšu), - eša žį aš takmarka skattfrelsi nišurfęrslu viš annan efnahag fjölskyldnanna og skattleggja meš verulega hįrri prósentu (60-80%) – žęr fjįrhęšir sem fęru t.d. umfram 7-10 milljónir ef skuldlaus eign viškomandi er t.d. yfir 50 milljónir.   Nś ber einmitt svo vel ķ veiši aš hagfręšingurinn J Stiglitz bendir į aš skattlagning skuldaleišréttinga sé óhjįkvęmileg og ešlileg leiš  - eftir almennum leikreglum. 

20-30% nišurfęrsla verštryggšra lįna leysir aušvitaš ekki bókstaflega allan vanda.  Eftir sem įšur situr tiltölulega afmarkašur hópur sem hefur yfirvešsettar eignir og/eša  hefur misst tekjugrunn sinn.   Mišaš viš aš samhliša nišurfęrslu verštryggšra krónulįna verši heimilaš aš gengistryggšum lįnum verši umbreytt ķ krónulįn og mišaš viš lįntöludag framreiknuš meš sambęrilegum hętti og um venjuleg krónulįn vęri aš ręša (meš žeim fyrirvara žó aš komi ķ ljós aš lögmęti gengisvišmišunar sé ekki fyrir hendi žį verši afturköllun slķkra gerning heimiluš).    

Hagfręšingurinn JS hefur sżnilega tępast ekki įttaš sig į žvķ aš fyrirheitin um skilvirkni greišsluašlögunarśrręšisins hafa algerlega brugšist.   Žaš vekur jafnframt allmikla furšu aš Jón skuli halda žvķ fram aš rķkisstjórnin sé į og eigi aš ”halda įfram į réttri braut.”  Hvaš braut er mašurinn eiginlega aš tala um?   Nema hann sé sjįlfur ķ žvķ hlutverki aš rįšleggja rķkisstjórninnni aš gera ekkert ķ mįlinu og rķkisstjórnin sé aš fara eftir tillögum hans.    

Sś leiš sem nokkrir talsmenn rķkisstjórnarinnar hafa fest sig ķ og Jón Steinsson viršist styšja er aš bankar og fjįrmįlafyrirtęki taki hvern einstakling og geri viš hann sérsamning – um fjįrhagslegt lķf eša dauš – meš öllum žeim skelfilegu fylgikvillum sem slķk mun hafa.  Bęši er ašferšin óskynsamleg vegna umfangs, kostnašar  og óskilvirkni og einnig hitt aš meš slķku er bošiš upp į framlengingu į žeirri skelfilegu spillingu og kunningjafyrirgreišslu sem įtti rķkan žįtt ķ aš framkalla hruniš sjįlft.    Žaš er óžolandi aš žaš verši undir duttlungum lįnafulltrśa komiš hver fęr lįnaleišréttingu og hver ekki, - hversu mikla leišréttingu og į hvaša kjörum.  

Sannarlega er žaš rétt hjį JS aš žaš orkar tvķmęlis aš hękka skatta į ”alsaklausu fólki” – vegna hrunsins, - en hver hefur enfi į aleišingum hrunsins?  Meginskylda stjórnvalda er aš gęta jafnręšis og réttlętis viš alla gjörninga.   Fyrri rķkisstjórn stóš aš žvķ aš tryggja innistęšur ķ bönkum meš fullri verštryggingu og vöxtum og 200 milljarša extra inn į peningamarkašsreikninga – og fyrri rķkisstjórn missti af tękifęri til aš frysta vķsitölur og gengisvišmiš lįnasamninga.    Žessi atriši hafa kostaš rķkissjóš beint amk. 380 milljarša nś žegar  - fyrir utan aš meginóvissan ķ ICESAVE skašanum varš margfölduš vegna žessa örlętis.   Į fyrsta stigi fellur žessi kostnašur į efnahag bankanna en įkvaršar meš žvķ um leiš žį fjįrmuni sem rķkisvaldiš žarf aš leggja bönkum aukalega vegna žessa.  Žessi kostnašur veršur aš dreifast į alla skattgreišendur til framtķšar – en mį ekki bara falla į skuldsettar fjölskyldur eins og ašgeršaleysi ķ lįnamįlum heimilanna mundi leiša af sér. 

Hamfarir

Žaš hefur veriš meginsjónarmiš sišmenntašra samfélaga aš ófyrirséš tjón einstaklinga skuli bęta.   Til žess hafa menn komiš sér upp vķštękri tryggingastarfsemi gagnvart flestum eignaflokkum og til slķks eru tryggingasjóšir aš baki bönkum.    Hamfaratjón er hvarvetna bętt meš sameiginlegum lausnum og śr sameiginlegum sjóšum hvort sem um er aš ręša jaršskjįlfta, eldgos, snjóflóš eša fellibylji og skógarelda.    Žį er aldrei spurt um annan efnahag tjónžolans įšur en kemur aš uppgjöri -  - einungis leitast viš aš gęta jafnręšis milli tjónžola žannig aš allir sé hlutfallslega jafnsettir.    

Žannig ber ķslenska rķkinu aš taka verštryggingar-afleišingar hrunsins śt śr persónulegum fjįrhag skuldsettra fjölskyldna og dreifa žeim vanda į nęstu 20-40 įr meš samstilltu įtaki og mögulega sérmerktri tekjuöflun.   Samheldni samfélagsins og stórfjölskyldunnar er ķ veši – og efnahagslegt heilbrigši veršur tępast ķ sjónmįli įn djarfrar og réttlįtrar lausnar į žessu mįli. 

Pólitķk er ekki hagfręši

Nś reynir į pólitķskt žrek og vķšsżni rįšherra ķ rķkisstjórn og Alžingis aš kalla saman fjölmarga ašila til aš leggja ķ pśkkiš og leita samstöšu um ašgeršir og skapa sįtt.    Žaš er óskynsamlegt hjį rįšherrum aš reyna aš loka Alžingi og hagsmunaašila frį žeirri vinnu – og žaš er ekki vęnleg leiš og fį stjórnarfrumvarp inn ķ žingiš – til žess er žvergiršingur einstakra rįšherra bśinn aš vera allt of mikill.    

Žaš er miklu vęnlegra aš stjórnvöld skapi vettvang meš launžegasamtökum, Hagsmunasamtökum heimilanna og hagsmunafélögum į hśsnęšismarkši um aš leggja upp og śtfęra lausnir.    Sjįlfsagt er aš sękja faglegt mat į śtfęrslum og lķklegum įhrifum tiltekinna ašgerša, en žaš er aušvitaš engin žörf į aš leita pólitķskra rįša hjį hagfręšingum fremur en vel meinindi almenningi og hagsmunaašilum.  

Jón Steinsson viršist mér ekki geta kennt ķslensku rķkisstjórninni góša pólitķk, en vel mį vera aš hann sé žrįtt fyrir žaš afburša góšur hagfręšingur.


Lilja Mósesdóttir getur virkjaš fjöldahreyfingu um leišréttingu į ranglęti verštryggingarinnar

Įstęša er til aš fagna žessu śtspili félags og trygginganefnar Alžingis og Lilju Mósesdóttur sem formanns nefndarinnar.

Verštryggingarvandamįliš er "sér-ķslenskt" - aš žvķ er krónulįn varšar.  Hruniš hefur hlašiš ofan į verštryggšu lįnin langt ķ 30% į sķšustu 18 mįnušum og étur meš žvķ upp eignir fjölskyldnanna meš margföldum hraša į viš žaš sem žekkist ķ öšrum löndum.   Veršbólga ķ Bretlandi og Bandarķkjunum vinnur meš fasteignaeigendum žeirra landa og dregur śr greišslubyršinni į mešan veršbólgan eltir lįntakendur į Ķslandi śt ķ žaš óendanlega.

Stjórnvöld beittu sér fyrir ašgeršum į fyrstu dögum hrunsins sem fęršu grķšarlega fjįrmuni til "sparifjįreigenda" - į kostnaš rķkisins - meš žvķ aš rķkiš žarf aš leggja bönkunum til hundruš milljarša.   Į sama tķma lét rķkisstjórnin undir höfuš leggjast aš frysta vķsitölu neysluveršs og ašra žį męlikvarša sem flytja peninga į milli handa innan fjįrmįlakerfisins.    Meš žvķ var innistęšueigendum fęršir grķšarlegir fjįrmunir ķ formi vaxta og verštryggingar - sem stjórnvöld hafa um leiš tekiš śt śr fjįrhag allra almennra lįntakenda og skuldsettra fjölskyldna ķ landinu.

Hagsmunasamtök heimilanna - og įkallshópur samstarfsašilam Félags fasteignasala, Hśseigendafélagsins og fleiri ašila . . .  munu halda įfram aš knżja į um ašgeršir til aukins jafnręšis og til aš freista žess aš verja eignir almennings og stušla aš jafnvęgi į hśsnęšismarkaši.

Hvers vegna skyldu lķka ungu fjölskyldurnar sem fjįrmögnušu hįskólanįm sitt aš umtalsveršu leyti žurfa aš borga allt aš 30% aukagreišslu vegna hruns fjįrmįlakerfisins     ? ? ?


mbl.is Alvarleg skilaboš felast ķ minni greišsluvilja
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Sumar meš sól og regn og fólk og hesta

Lķtiš hef ég bloggaš sķšan ķ vor.   Ekki vegna žess aš mér hafi fundist allt vera slétt og fellt; - öšru nęr.   Hef samt lķtiš opnaš tölvuna į kvöldin.   Stundum vegna žess aš ég hef veriš aš žvęlast į hestbak eša vesenast ķ kring um śtiverk - og stundum vegna žess aš viš höfum fengiš gott fólk ķ hśs.

Viš frś Helga settum talsvert mikiš pśšur ķ aš standsetja bašherbergi ķ Ystafelli - - auk žess sem almenn verk viš hiršingu žar į bę taka tķma um kvöld og helgar.    Svo eru žaš bżflugurnar sem žarf aš "smala og gefa" - - - - eftir tilteknu mynstri.   Vonandi nę ég undan žeim hunanginu įšur en žaš veršur allt ónżtt. . .

Svo tókum viš smįhringferš meš góšu fólki og 40 hestum um Žingeyjarsżsluna:  um Fnjóskadal, Bįršardal og Mżvatnssveit og sķšan ķ Laxįrdal, Reykjadal, Ašaldal, Kinn og “Ljósavatnsskarš og endušum į Hįlsi ķ Fnjóskadal.      Bżsna strembiš - - og raskašist vegna slęmrar vešurspįr og kulda į hįlendinu 23.-25. jślķ sl. - tókst samt bara vel.   Kom meš einn bólginn hest śr feršinni sem žurfti aš sinna ķ framhaldinu . . . en er į góšum batavegi.

Höfum fariš ķ nokkrar gönguferšir - IMG_1567

m.a. Ķ Hrafntinnuhrygg og Leirhnjśk og upp į Kinnarfjöllin og ķ Austurdal ķ Skagafirši . . . . . į Fiskidaginn į Dalvķk IMG_1576

Enn hef ég ekki tekiš nema lķtinn hluta af sumarfrķi 2009 . . . og frś Helga mętir ķ nżtt skólaįr ķ Brekkuskóla į morgun.

Margt er ógert af žvķ sem viš höfum lįtiš okkur detta ķ hug - og žó erum viš ekki farin aš hella okkur ķ aš vinna sjįlf viš aš byggja į Krókeyrarnöfinni , , , , , , žaš stendur hins vegar til um leiš og gluggar og einangrun kemur į - - ķ nęsta mįnuši . . .

Verkefnin eru endalaus ķ vinnunni - - - og žegar henni sleppir žį er alltaf nóg aš gera ķ öšru . . . .

Liklega blogga ég framvegis ekki nema śt śr leišindum og til aš drepa tķmann . . . .

. . . sjįum til . . . .


Mišsumarshretiš - hafši nęstum drepiš Jónas: og nś er spįš illa!

Skrķtin tilviljun ķ vešurfarinu.   Mišsumarshretiš sem nęstum drap Jónas Hallgrķmsson fyrir 170 įrum - var snarpt og nś er Einar Sveinbjörnsson aš hamast viš aš spį įhlaupsvešri   http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/07/21/midsumarhret_i_vaendum/ 

Belgingur er lķka ljótur http://www.belgingur.is/vedurkort/ 

Vonandi fer ekkert af góšskįldum eša nįtturufręšingum sér aš voša į Nżjabęjarfjalli - eša nokkurs stašar annars stašar.

Nś er lķka fariš aš slį af vešuspįnni . . . og viš sem hugšumst fara rķšandi um Fnjóskadal, Bįršardal og aš Sušurį - og sķšan um Mżvatnssveit ķ Laxįrdal - höfum endurskošaš feršaplönin.

(Einar er aušvitaš Framsóknarmašur og sjįlfsagt ekkert į hann aš treysta - ķ svona "vešur-pólitķskum efnum.)


mbl.is Ķ fótspor Jónasar yfir Nżjabęjarfjall
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Vextir Sešlabankans eru bara bull og byggjast į föllnu efnahagsmódeli

Žaš žarf ekki mikiš fleiri orš um žaš. Vaxtamundurinn viš śtlönd er himinhrópandi og aldrei meir en nśna žar sem veršbólga er einungis tilkomin vegna gengisveikingar - sem er żtt undir meš vaxtabyršinni į jöklabréfa-stabbanum og innlausn vaxtaskuldarinnar.

Atvinnulķfiš stendur ekki mikiš lengur - og annaš hrun veršur framkallaš ķ "boši Sešlabankans" . . . . og nóg var nś fyrir.

Žaš er ekki hęgt aš bera raunvexti langt umfram 10% . . . . . .  hvorki lengur eša skemur.  Hęttiš žessu bulli og  hreinsum śt śr Sešlabankanum,  Gerum Vilhjįlm Egilsson aš Sešlabankastjóra til įramóta!


mbl.is Fylgjast nįiš meš reikningum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband